Duitser, Nederlander of Indische jongen? Complicaties van multicultureel burgerschap

Boekhouding bankkantoor Javasche Bank (ca. 1930). Afb.: Indonesian Bank Archives

Afdeling boekhouding, bankkantoor Javasche Bank (ca. 1930). Afb.:  Archief Bank Indonesia

door Bart Luttikhuis

Op 13 mei 1940 kreeg C.F. Frese de schrik van zijn leven. Frese was een simpele bureauklerk op het kantoor van de Javasche Bank te Semarang (Nederlands-Indië). Drie dagen eerder was Nederland onverwachts aangevallen door Duitsland, waarmee Nederland bij de Tweede Wereldoorlog betrokken was geraakt. De bestuurders in Indië schrokken zich kapot. Ze gingen er direct toe over vrijwel de voltallige Duitse bevolking van Indië te interneren. Geen kleinigheid: 3 procent van de Europeanen in Indië was Duitser!

Ook op het bankkantoor in Semarang kwam een melding binnen. Frese werd opgedragen zich te melden om geïnterneerd te worden, omdat hij ‘van Duitsche origine’ was. Een grote verrassing, niet alleen voor Frese zelf maar ook voor zijn collega’s. Niemand had hem ooit anders beschouwd dan als Nederlander. Lees verder